Reflexión persoal sobre o marco instrumental da orientación laboral (Módulo 3)

Reflexión Marco Instrumental da Orientación Laboral

O longo deste segundo módulo tratamos temas relacionados co traballo do orientador laboral, tales como a intermediación laboral, os itinerarios de inserción, procesos individuais de orientación, axuda na toma de decisións, análise de perfís profesionais, prospección de emprego, técnicas, técnica se ferramentas para o acceso ó emprego e o autoemprego. Finalmente acabamos este módulo profundizando o plan de empresa.

Tema 11: O traballo do Orientador Laboral I. Intermediación laboral

Neste tratamos os diferentes modelos de intervención nos procesos de orientación, catalogando así tres tipos:

ü        Modelo didáctico

ü        Modelo de asesoramento

ü        Modelo centrado nos recursos

A figura do orientador debe empregar estes modelos como guías e  ferramentas flexibles e complementarias, onde se teñen que adaptar ó momento e ó usuario que participa no proceso.

Tamén se tratou os tres principios que debe basearse a orientación laboral: individualización (onde debe responder ás necesidades e circunstancias de cada participante), flexibilidade (deberá permitir unha intervención tanto individual como grupal) e desenrolo da autonomía (debe potenciar a autonomía de cada paticipante, desenvolvendo os seus recursos, habilidade e competencias).

Referente  ó marco metodolóxico de intervención en España  dicir que a orientación laboral no noso país carece dun marco académico determinado e os profesionais acceden dende distintos contextos formativos.  Non é ata a publicación do Plan Nacional de Acción para o Emprego que se consolida a atención individualizada como a máis axeitada para desenvolver a Orientación Profesional.

O modelo de metodoloxía de intervención consta, principalmente, de catro elementos básicos: a entrevista, sistema facilitador de inserción, estratexia xeral de intervención e baseada en itinerarios.

Dentro da atención á diversidade falamos sobre a actuación cos colectivos vulnerables e as pautas de actuación cos mesmos, onde se centrou na actuación co colectivo de persoas con discapacidade. Estes colectivos  presentan diversos factores que dificultan o acceso ó emprego, provocando así unha situación de desventaxa no ámbito laboral.

Tema 12: O traballo do Orientador Laboral II.Itinerarios de inserción

Este tema centrouse nos Itinerarios de Inserción Laboral, as súas características, elaboración, metodoloxía a empregar, fases do mesmo e ferramentas a empregar.

Un itinerario de inserción é un conxunto de accións que se organizan nun proceso personalizado e lóxico  que ten como obxectivos a inserción sociolaboral e o desenvolvemento profesional dos usuarios e usuarias que participan no mesmo, especialmente a través da información e o asesoramento individual e grupal e coa participación doutras áreas do campo da inserción sociolaboral.

Este itinerario está composto por tres fases diferenciadas que conforman un proceso:

• Un diagnóstico personalizado.
• Unha intervención orientadora, na que coexisten actividades individuais e actividades grupais.
• Unha supervisión ou avaliación continua.

A característica fundamental dun itinerario de inserción é a súa flexibilidade para cubrir a maior parte das necesidades que se poidan presentar e capacidade de adaptación a unha contorna en constante cambio.

Esquema base para a elaboración dun itinerario de inserción laboral: acollida, orientación, formación, formación en contexto laboral, intermediación, ocupación/emprego, peche.

O itinerario de inserción sociolaboral é unha metodoloxía de traballo que se utiliza en proxectos innovadores no ámbito da inserción sociolaboral con persoas e colectivos en situación de exclusión e risco de exclusión.

A continuación vos amoso un enlace elaborado polo meu grupo INNOVA sobre as fases do itinerario:

Tema 13:  O traballo do orientador laboral III.Procesos individuais de orientación e axuda na toma de decisións

Este tema adicouse  as entrevistas de orientación laboral centrándose nas súas funcións, tipos, partes de que se compón, etc. Profundizouse tamén na entrevista de selección por competencias.

A entrevista no ámbito profesional da Orientación é un instrumento que se emprega fundamentalmente con obxectivos de asesoramento por unha banda, e por outra como medio de selección de persoal. As entrevistas poden ser: dirixidas, semidirixidas e grupais.

En toda entrevista temos que ter en conta as regras de comunicación verbal (evitar o tuteo, reformulación positiva, comentarios positivos,preparar as respostas e a forma de expresalos con anterioridade, non facilitar información prexudicial, empregar expresións de seguridade,etc.)e non verbal  (ter en conta a forma de vertir, hixiene, dar a man, expresión facial, sorriso, contacto visual, postura corporal, tics, non comer chicle, puntualidade,etc.), como tamén as expresións (que manifesten éxitos, motivación e seguridade), para así afrontar unha entrevista con éxito.

En canto a entrevista de selección por competencias dicir que esta nos permite diferenciar o rendemento medio do excelente, diferéncianos dos nosos competidores e achéganos valor engadido que favorece a atracción e retención do potencia. Cando falamos de competencias estamos a integrar tres conceptos: saber, facer e querer.

Por último trátase a Orientación Laboral na U.E, onde na actualidade os distintos Estados da comunidade dispoñen de sistemas de orientación diferentes, debido a que os seus sistemas educativos e laborais tamén son diferentes. Se a isto engadimos que cada Estado ten a súa propia tradición en orientación, chegamos á conclusión de que a organización dos servizos de orientación non responde a un único modelo, nin presenta estruturas administrativas idénticas. Na seguinte imaxe podendes observar que predominan nuns o modelo laboral, noutros o modelo educativo, outros público e privado, etc.

Tema 14:  O traballo do orientador laboral IV.Análise de perfís profesionais e prospección de emprego

Ó longo deste tema profundizamos no análise de postos de traballo onde este se converte nunha tarefa fundamental para todo profesional que dedique á orientación laboral  o coñecemento dos postos de traballo existentes, as potencias xeradoras de ocupación e as características principais que definen cada unha das ocupacións, tendencias do mercado laboral, control absoluto das redes de información.

Tamén comentamos os novos perfís profesionais vixentes na nosa comunidade, onde según o catalogo de novas profesións destacan as que están relacionadas coas novas tecnoloxías e tamén coa “falta de tempo”, tales como: agricultor urbano, analitica web, animador deportivo para a terceira idade, arquitecto de realidade aumentada, blogger profesional, etc.

Tratamos as fases, fontes e recurso da prospección empresarial.Esta se cataloga como unha ferramenta clave que permite mellorar o coñecemento da realidade empresarial, analizar a incidencia e consecuencia dos cambeos tecnoloxico e organizativos no emprego e na formación. Noutras palabras a podemos definir como:

“Acción de informar, asesorar e detectar necesidades das empresas, así como achegar solucións, ademais de sensibilizar ao empresariado sobre o colectivos obxecto aspectos de interese para o desenvolvemento de actitudes de responsabilidade de inserción laboral e das súas oportunidades como traballadores/as ou outros social.”

Tema 15: O traballo do orientador laboral V. Técnicas e ferramentas para o acceso ao emprego e o autoemprego

 As técnicas e ferramentas  de emprego e recursos para o autoemprego foron os puntos claves do tema 5.  Iniciouse co proceso de selecciñon e as canles de procura de traballo, seguido da elaboración do curriculum vitae (tipos e modelos), das cartas de presentación,videocurriculum, entrevistas de selección (tipos e rol playing), dinámicas de grupos para selección de persoal, prototipos de probas test. Durante esta sesión o exposto na teoría se levou na práctica con exemplos de entrevistas, dinámicas etc. Por último destacar a importancia do networking nos procesos de búsqueda activa de emprego así como de mantenemento e mellora do mesmo.

Referente os canles de procura de traballo dicir que existe un amplo abanico que todo orientador debe manexar: bolsas de traballo (portais on-line de emprego, asociacións profesionais, colexios profesionais, gremios), prensa xeralista e especializada, convocatorias de emprego público da administración estatal, autonómica e local; intermediarios entre oferta e demanda; autocandidatura e networking.

Tema 16: O traballo do orientador laboral VI. O traballo do orientador laboral VI: Elaboración do plan de empresa

Fernando Agullo nos explicou  e nos asesorou en profundidade de como é un plan de empresa coa finalidade de coñecer o seu proceso e poder asi orientar con éxito a un futuro emprendedor.

O plan de empresa conleva diversas accións, tales como: estudo do mercado, análise DAFO, análise do producto ou servizo, estratexía a seguir, previsión de ventas e análise económico e financeiro.

REFLEXION INDIVIDUAL MARCO INSTRUMENTAL DA ORIENTACIÓN LABORAL

Neste artigo de maneira moi resumidiña faise un análisis dos instrumentos de traballo do persoal de orientación laboral ( Intermediación Laboral, Colectivos de exclusión social, Itinerarios de Inserción, Procesos individuais de orientación, Accións grupais, Entrevistas de traballo, Análise de perfís profesionais, Prospección de emprego...)

Tema 11: O traballo do orientador laboral I. 

MODELOS DE INTERVENCIÓN-Intermediación laboral

Ó longo deste tema cabe destacar a descripción dos distintos modelos de intervención nos procesos de orientación, identificados como tres tipos:(Verás aquí as diferentes Características Modelos_Metodologicos de orientacion)

.- Modelo Didáctico.

.-Modelo de Asesoramento.

.-Modelo Centrado nos recursos.

Inda que tal e como se conclúe no tema,o Orientador debe utilizalos como guías flexibles e complementarias, que se adaptan ás necesidades do momento e dos usuarios que participan no proceso.

Por experiencia no uso diario podo decir que os tres modelos son complementarios entre si , non sendo mellor un que outro, si non que o persoal técnico de orientación debemos adaptalo á realidade cambiante dependendo da tipoloxía de desempregado que esteamos atendendo, os seus intereses, obxetivos, .... na alternancia está o éxito de darlle valor engadido os procesos de intervención.

Co obxetivo común tanto a nivel de España como de Europa, xa que son procedementos relativamente novos, de que os procesos de orientación deben ser individuais, dende as primeiras idades dos individuos ata o final da súa vida, nos diferentes ámbitos escolar, universitario, laboral -activo ou non-, Flexibles e potenciando a autonomía do usuario.

Intervención Colectivos vulnerables

Debemos facer fincapé no proceso de intervención con colectivos de exclusión social, que se atopan dende o punto de incio nunha situación de desigualdade respecto á poboación xeral; como experiencia comentar que dende o SPEG se derivan demandantes que teñen unha discapacidade rexistrada e valorada inda que en moitos casos cando miramos no SICAS, vemos que non a teñen rexistrada nin valorada e que as ocupacións demandadas non están acordes co seu perfil.

En ambos casos ofréceselle ó usuario do servizo ser derivado a diferentes entidades con Orientadores especializados e habituados a traballar no seu día a día con estos colectivos, que lle axudarán a seguir o camiño máis adecuado; considero que  non podemos saber de todo e hai que saber derivar porque si non en vez de axudar empeoraremos o caso inicial e non conseguiremos a súa mellora de empregabilidade nin a súa inclusión social. 

Non costa nada descolgar o teléfono e concertar unha cita e darlla no momento ó usuario( na miña zona teñen citas de atención uns días ó mes na Oficina de Emprego de Cambados e no Concello do Grove no que densenvolvo a miña tarefa por exemplo COGAMI ven unha vez ó mes).

Tema 12: O traballo do orientador laboral II.

INSTRUMENTO DE INTERVENCIÓN -Itinerarios de Inserción- (IPI)

Neste tema análizouse o instrumento principal dos Orientadores, como son Itinerarios Personalizados de Inserción, a metodoloxía, as fases.... que non vou entrar a describir xa que foi motivo de análise a fondo nun artigo anterior publicado neste blog e que podedes  consultar aquí todo o proceso dun IPI  

Ata este momento centrámonos nas entrevistas individuais inda que o obxetivo futuro vai máis encamiñado a accións grupais; A miña experiencia é escasa en canto a seguimento do protocolo do SPEG para facer tales obradoiros, inda que si teño impartido  obradoiros de BAE e relacionda coas TICS.

A día de hoxe é un obxetivo difícil de chegar, xa que a axenda está con citas previas tódolos días da semá; ata o ano pasado había un día libre sin citas asignadas previamente polo que se aproveitaba para moitas outras tarefas entre elas as grupais; como axenda está completa, si asignas un día para facer accións grupais supón que debes atender ós usuarios noutro día, sobrecargar a axenda ou ben deixar de atender ós usuarios que veñen sin cita previa e eso nunha entidade local é máis ben difícil, non me gusta persoalmente ese ! Sin cita no atiendo! ou ! Vuelva usted Mañana!.... debemos ser cercanos ós cidadáns e darlles solución e atendelos no menor tempo posible sobre todo nos tempos que corren, o que para nós non supón moito para o usuario ser atendido e escoitado no momento oportuno pode supor coller o camiño ó éxito. 

Tema 13 :O traballo do orientador laboral III. 
PROCESOS INDIVIDUAIS E ENTREVISTAS DE TRABALLO.

O persoal técnico de Orientación debemos ter claro cal é o tipo de entrevista que debemos manter según o usuario que estamos atendendo.

Pero outros  dos aspectos básicos que se debe traballar son tódolos aspectos que poden influir nun proceso de selección, o saber venderte e que por falta de confianza moitos usuarios fallan en esta fase.

De maneira práctica suelo dar pautas xerais para acudir a unha entrevista, se un usuario habitual do servizo nas entrevistas de orientación xa lles dou consellos para correxir posibles faltas de comunicación verbal ou non verbal defectuosa (Ex:co teu permiso, permítesme darte un consello? non contestes nunha entrevista como o fas conmigo con monosílabos.)

Tamén suelo dar citas para traballar o proceso da entrevista de traballo(posibles preguntas e respostas,expresións adecuadas, como obter información da empresa, postura corporal, xesticulación,..incluso preparo os procesos de selección para un Obradoiro ou AFD.

 

 

Os procesos de Orientación son diferentes según o País, hainos que o relacionan máis co ámbito educativo, outros co laboral, hai modelos públicos, privados,combinados como en España inda que non denominan así na teoría, e que traballan máis a nivel local ,por sectores ou noutros ámbitos aplicativos; Non creo que se poida exportar un modelo de orientación dun País a outro porque na miña modesta opinión vai íntimamente ligado ó modelo educativo e aplicado ó tecido empresarial que vai unido coa cultura emprendedora que se mantén dende a cuna, non que é que se nazca si non que se fai.

Tema 14: O traballo do orientador laboral IV. 
ANALISE DE PERFÍS PROFESIONAIS E PROSPECCIÓN DE EMPREGO.

Os orientadores deben saber analizar os diferentes postos de traballo, como se moven as ocupacións no mercado laboral actual, novas ocupacións,.... manexar as diferentes redes de recursos para coñecer como técnicos de orientación e tamén para poñer a disposición dos usuarios,recordemos que debemos facer que sexan autónomos na súa valoración.

Un bó análisis das competencias do perfil profesional ,recordemos que se marca como obxetivo nos IPIS e saberanalizar os distintos indicadores sobre a ocupacións no mercado de traballo poder marcar a diferencia sobre o peche dun IPI por colocación ou non.

Debemos manexar os difrentes estudios do mercado de traballo, desagregado por factores en base a idades,sexo,nivel de estudos, ámbito local, comarcal, si son ocupacións estacionais,...., tanto dende organismos públicos como privados ( Estudos de mercado de Adecco, Ranstad...).

Na práctica podo decir que dependendo do usuario que sexa lle facilito o do Instituto Galego das Cualifiacións,Indicadores de mercado,datos das ocupacións,informes de mobilidades e o perfil da ocupacións inda  que como crítica constructiva non dan rematado de elaborar todos os perfís e ás veces non se recollen pero podes ver algúnhas ocupacións similares; Podes acceder picando aquí , desta maneira o usuario poderá realizar o seu profesiograma para ver a súa ocupación no mercado laboral

Tema 15: O traballo do orientador laboral V. 
TÉCNICAS E FERRAMENTAS PARA O ACCESO Ó EMPRGO E AUTOEMPREGO

Neste tema están o que os orientadores denominados ferramentas no proceso de Búsqueda Activa de Emprego (BAE) por conta allea e tamén de formación para os usuarios ; pasamos fai uns anos de como elaborar un CV, Carta de presentación, relación de ETT,S  para inscribirse todo en papel e de maneira moi presencial, ás novas canles de BAE a través de internet, buscadores de emprego, boletíns dixitais, Aplicacións Móbiles, Páxina Web do SPEG, SEPE, Probas profesionias, Redes Sociais, Video Currículum, e-mail, Facebook, Twitter,... ten unha parte boa que ó usuario lle chega a información casi instantaneamente e que pode ampliar moito o abanico de posibilidades, non é unha fórmula exacta como nas matemáticas pero si fas BAE intensa e adecuadamente usando tódolos recursos facilitados por un servizo de orientación tes bastantes posibilidades de chegar ó obxetivo.

Os Persoal de Orientación debe ter recursos para facilitarlle ós usuarios que deciden ou están valorando a posibilidade do autoemprego, inda que se acaban derivando á Rede de Técnicos de Emprego, débese facilar información como a cuota plana, axudas para emprender, Solicitude Pago Unico SEPE, Linea de Cooperativas, Préstamos do IGAPE, citas coa Oficina do Empregador.....o usuario debe irse coa confianza e ser consciente da rede de posibilidades para axudalo a emprender.

Tema 16: O traballo do orientador laboral VI: 
ELABORACIÓN DO PLAN DE EMPRESA

É importante saber en que consiste un Plan de empresa , as súas diferentes partes pero non é un traballo do persoal de Orientación, porque si a nivel local non existen nalgúns Concellos Técnicos de Emprego sempre hai onde derivalos para ser atendidos nas mellor condicións posibles, eso sí  saber transmitir os recursos que temos en  webs  como esta do IGAPE.

En conclusión o persoal de Orientación sobre todo debe saber como manexar os recursos para topar as ferramentas máis adecuadas para transmitir ós usuarios porque non sempre é posible saber de todo.